Als er iets kapotgaat in huis: je stofzuiger, je waterkoker of die trouwe wasmachine die al jaren meegaat, is de eerste gedachte tegenwoordig vaak: “Laat maar zitten, ik koop wel een nieuwe.” Logisch ook, want de winkels en webshops staan vol met aantrekkelijke aanbiedingen, snelle levertijden en glanzende apparaten die moeiteloos je oude vervangen. Toch is dat ‘even snel vervangen’ niet altijd de beste oplossing. En al helemaal niet als je wat verder kijkt dan alleen het prijskaartje.
Het idee om iets te repareren in plaats van het meteen af te schrijven is lang niet zo gek. Sterker nog: het is misschien wel een van de meest onderschatte manieren om duurzamer te leven. Niet alleen omdat je afval voorkomt, maar ook omdat je bewuster omgaat met wat je al hebt. En dat voelt verrassend goed.
Wat doet die wegwerpmentaliteit eigenlijk met de wereld?
De afgelopen jaren zijn we met z’n allen behoorlijk gemakzuchtig geworden als het gaat om spullen. Iets doet het niet meer? Dan hup, de container in of op z’n best nog naar het grofvuil. De maatschappij waarin we leven, is steeds meer ingericht op weggooien in plaats van herstellen.
Goedkope productie, snelle levering en constante vernieuwing houden dat systeem draaiende. Maar ondertussen groeit de berg elektronisch afval gestaag door.
Om een idee te geven: in 2019 werd er wereldwijd meer dan 53 miljoen ton e-waste geproduceerd. Dat zijn dus kapotte telefoons, broodroosters, laptops, lampen, mixers… En dat afval verdwijnt niet zomaar. Het wordt vaak niet goed verwerkt, komt terecht op vuilnisbelten of wordt illegaal geëxporteerd naar andere landen. En daar kan het schadelijke stoffen lekken die de bodem, lucht en water aantasten.
Waarom repareren zoveel beter is voor het milieu
Iets repareren in plaats van vervangen is geen ouderwets gedoe. Het is juist een slimme en bewuste keuze. Door een apparaat een tweede leven te geven, zorg je ervoor dat er minder grondstoffen nodig zijn voor een nieuw product. En dat betekent ook: minder productie, minder transport, en uiteindelijk minder afval.
De productie van nieuwe elektronica kost namelijk veel energie én grondstoffen. Denk aan metalen zoals koper, kobalt en lithium, die worden vaak gewonnen onder twijfelachtige omstandigheden en met flinke impact op natuur en mens. Als je dus kunt voorkomen dat je iets nieuws nodig hebt, dan verklein je indirect je ecologische voetafdruk. En dat zonder dat je daar iets voor hoeft in te leveren qua gemak.
Kleine reparaties zelf doen? Het is minder ingewikkeld dan je denkt
Veel mensen denken bij het woord ‘repareren’ meteen aan ingewikkeld gereedschap of technische kennis die je niet hebt. Maar in de praktijk blijkt vaak: een hoop dingen kun je zelf doen, zeker met een beetje hulp. Er zijn tegenwoordig genoeg websites, forums en video’s die precies uitleggen hoe je een onderdeel vervangt of een storing oplost.
Webshops zoals Fixpart.nl bieden bijvoorbeeld een enorm assortiment aan onderdelen voor allerlei apparaten, van stofzuigerfilters tot koelkastdeurrubbers. En met een simpele schroevendraaier en wat geduld kom je vaak al een heel eind. Het hoeft echt niet in één keer perfect te gaan, het gaat erom dat je het probeert. En dat geeft niet alleen voldoening, maar vaak ook een onverwacht gevoel van trots.
Hoe repareren past in een circulair systeem
We hebben allemaal wel eens gehoord van de circulaire economie, maar wat betekent dat nou in de praktijk? In plaats van spullen te maken, gebruiken en dan weggooien, draait het bij dit model om hergebruik, reparatie en recycling. Het idee is dat we waarde behouden, in plaats van steeds opnieuw te beginnen.
Wanneer je iets repareert, lever je daar automatisch een bijdrage aan. Je zorgt ervoor dat een product langer meegaat, waardoor er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn. Bovendien help je mee aan het stimuleren van een economie waarin vakmanschap, herstel en lokale werkgelegenheid weer belangrijk worden. Denk aan kleinschalige reparateurs, herstelwinkels of lokale hubs waar je advies of onderdelen kunt krijgen.
Een kleine succeservaring kan al veel doen
Wat ook leuk is: mensen die ooit iets hebben gerepareerd, weten vaak nog precies wat het was en hoe goed dat voelde. Zoals Janine, die op een middag haar wasmachine weer aan de praat kreeg dankzij een instructievideo en een nieuw slangetje van een online onderdelenwinkel. Ze had er geen ervaring mee, maar dacht: “Waarom niet gewoon proberen?” En het werkte.
Dat moment waarop het apparaat weer begon te draaien, voelde voor haar alsof ze de loterij had gewonnen én ze had nog geld bespaard ook. Het gaat dus niet alleen om duurzaamheid of minder afval. Repareren maakt je ook onafhankelijker. Je leert iets bij, bespaart geld en verlengt de levensduur van spullen waar je misschien nog steeds blij mee bent. En dat is alles bij elkaar best waardevol.